Herbata ekspresowa a herbata liściasta – porównanie

Gdyby skupić się na ocenie herbaty liściastej oraz ekspresowej i porównać je jedynie na podstawie tego co widzimy – ten wpis mógłbym zakończyć po pierwszym akapicie. Nie trzeba przecież być koneserem, aby znaleźć kluczowe różnice. Wokół tematu narosło mnóstwo mitów, pytań i wątpliwości, dlatego w tym wpisie postaram się pokazać kilka podstawowych różnic pomiędzy saszetkami, a całymi liśćmi, z których robimy napar herbaciany.

Herbata ekspresowa

Najpopularniejsza herbata, która dostępna jest niemal w każdym sklepie spożywczym na całym świecie. Jak sama nazwa mówi, herbata ekspresowa jest produktem, który w bardzo krótkim czasie jest gotowy do spożycia. Liście herbaty znajdujące się w saszetce to zazwyczaj pył, powstały przy produkcji herbaty łamanej, choć wielu producentów, sprzedających swój produkt na rynek masowy, decyduje się na produkcję tylko i wyłącznie herbaty typu dust (pyłu właśnie). Taka herbata pakowana jest w torebki – saszetki ze sznurkiem, okrągłe (bez sznurka) i piramidki, wykonane z delikatnego papieru, bądź nylonu.

Jak ją parzyć? Wrzucamy saszetkę herbaty do filiżanki lub kubka, zalewamy wodą o odpowiedniej temperaturze, a po krótkim parzeniu – wyciągamy i wyrzucamy torebkę.

Herbata liściasta

Inaczej – herbata sypana. To zazwyczaj całe, łamane, lub zrolowane liście Camelii Sinensis, które po odpowiedniej obróbce są pakowane, a następnie wysyłane do odbiorców. Podobnie jak w przypadku herbaty ekspresowej, są niemalże od razu gotowe do zaparzenia. Herbata liściasta to klasyczna forma suszu. Bardzo popularna, ale przez fakt, iż jej zaparzenie nie jest aż tak banalne jak w przypadku herbaty w saszetkach – kupowana rzadziej. Na rynku znajdziemy całą gamę herbat liściastych – lepszych i gorszych. Z różnych rejonów świata, w różnych konfiguracjach.

Czym zatem różnią się te herbaty?

• Wyglądem. Celowo chciałbym pominąć tutaj aspekt saszetki bądź jej braku. Gdy porównany ze sobą liście herbaty ekspresowej i sypanej – zobaczymy różnicę przede wszystkim w ich wielkości. Herbata saszetkowa to zazwyczaj drobno zmielone liście – herbata liściasta – całe spektrum, które daje nam roślina (od pączka, przez drugi i trzeci, aż po czwarty czy nawet czasami piąty liść).
• Jakością (choć nie zawsze). Niestety, herbaty ekspresowe to zazwyczaj mieszanki, lub zwyczajnie gorszej jakości liście. Nie wyklucza to jednak sytuacji, że spotkamy się z gorszą jakością herbat sypanych – te również bywają niesamowicie podłe w smaku. Jest jednak dużo większa szansa, że wybierając herbatę liściastą, kupimy lepszy produkt.
• Profilem smakowym. Herbaty liściaste w zależności od tego jak się je zaparzy, dają nam otwarte pole do poznawania smaków i aromatów w nich zawartych. Często jedna herbata liściasta, zaparzona w nieco inny sposób, może smakować inaczej. Jeśli chodzi zaś o popularne 'saszetki’ – tutaj pole manewru jest ograniczone. Herbaty tego typu są niemalże zawsze takie same, nie możemy z nich zbyt wiele „wycisnąć”.
• Stylem parzenia. Podobnie jak w profilu smakowym – herbata liściasta daje się zaparzyć na wiele różnych sposobów, a przede wszystkim w stylu Gong Fu Cha, czyli stylu wschodnim, dającym lepsze napary. W ekspresówkach – jest to niemalże nie do zrobienia, lub pozbawione jest sensu.
• Rozwijaniem się liści. Saszetka przede wszystkim blokuje możliwość rozwinięcia się liści (jeśli są większe niż tzw. „dust”) – same liście ograniczeń nie mają, więc przy każdym parzeniu możemy wydobywać z nich coraz więcej. Tak naprawdę ogranicza nas tylko naczynie…
• Cena. To jest dość oczywiste. Jeszcze chyba nie spotkałem się z herbatą w saszetkach droższą od herbaty liściastej (porównując gramaturę).

Zalety herbaty ekspresowej

• Jest stosunkowo tania;
• Zdarza się, że jakość herbaty zawartej w torebkach jest bardzo wysoka;
• Łatwa do zaparzenia;
• Łatwa w sprzątaniu (po prostu wyrzucamy torebkę);
• Zawsze możemy spodziewać się tego samego smaku i aromatu – jeśli nie lubimy zmian;
• Ogromna dostępność. Możemy ją kupić niemalże w każdym sklepie.

Wady herbaty ekspresowej

• Niestety jakość niemal za każdym razem budzi wątpliwości;
• Nie daje się zaparzyć w stylu wschodnim;
• Płaski smak i aromat, który nie pozwala cieszyć się w pełni herbatą;
• Bardzo często zawiera niskiej jakości dodatki (w tym aromaty);
• Parząc herbatę w saszetce, zaparzamy również samą saszetkę, która zawsze będzie wpływać na smak i ogólne postrzeganie naparu (nie wspominając o tym, że zaparzanie tego materiału może być szkodliwe);
• Nie jesteśmy w stanie ocenić jakości liści po ich wyglądzie.

Zalety herbaty liściastej

• Ogromna gama smaków i aromatów – w zależności od tego jak zaparzymy herbatę;
• Jakość  i możliwość oceny liści po ich wyglądzie. Nie każda herbata liściasta jest wysokiej jakości – ale prawdopodobieństwo, że kupimy beznadziejny produkt jest mniejsze niż w przypadku herbaty ekspresowej;
• Dowolność w kwestii ilości liści, które parzymy;
• Możliwość parzenia w stylu gong fu cha.

Wady herbaty liściastej

• Parzenie herbaty liściastej bywa uciążliwe (szczególnie jak nie posiadamy specjalnych naczyń);
• Cena – dobre herbaty bywają bardzo drogie;

Podsumowanie

Powyższe porównanie, starałem się robić możliwie jak najbardziej obiektywnie, gdyż panuje ogólne przekonanie, iż herbaty ekspresowe są złe. Osobiście staram się ich unikać, ale nie oceniam, gdy ktoś preferuje tę formę. Każda z nich ma oczywiście swoje wady i zalety – jeśli stawiamy na jakość i świadomość konsumencką, powinniśmy zdawać sobie z nich sprawę. Z dwojga złego, wolę sytuację, w której konsument świadomie decyduje się na zaparzenie herbaty ekspresowej, niż bezrefleksyjnie zaparza „saszetę”, bo przecież nie widać różnicy…